Een lichaam als strijdtoneel

Met MANA brengt Laura Daelemans een krachtig eerbetoon aan een vergeten heldin. Ze waagt zich ook aan iets nieuws. Voor het eerst combineert de choreografe en beeldend kunstenaar beide disciplines. Het resultaat? Een krachtig dansstuk over moed, herinnering en verzet.  

Waar gaat MANA precies over? 

Het stuk vertelt het levensverhaal van Cathelyne van den Bulcke. Zij was de laatste vrouw die in Lier als heks werd verbrand, eind 16de eeuw. Tijdens haar marteling bleef ze koppig zwijgen. Ze weigerde andere vrouwen te verklikken en stopte zo het hele heksenproces in Lier. De titel ‘MANA’ verwijst naar bovennatuurlijke kracht. Het woord werd vroeger gebruikt om zogezegde hekserij te verklaren. Maar ik draai het liever om en zie het als haar kracht en moed om geen namen door te geven aan de heksenverbranders. 

Hoe ben je haar op het spoor gekomen?

Ik ben al lang gefascineerd door de heksenvervolging in Europa. Ik wilde weten of er ook verhalen van vrouwen uit de buurt te vinden waren. Zo botste ik op Cathelyne. Er was verrassend veel info over haar te vinden op internet, dus ik kon haar verhaal beetje bij beetje reconstrueren. Ik ging vroeger naar de muziekschool in Lier. Onderweg ben ik vaak over de heksensteen gewandeld, op de Grote Markt. Daar zou ze verbrand zijn. Onze paden kruisten elkaar dus al veel langer dan ik dacht.

Je combineert voor het eerst dans en beeld. Hoe ziet dat eruit?

Ik heb drie kernscènes uit haar leven getekend. Grote, gedetailleerde illustraties. Zoals de mensenmassa tijdens haar veroordeling, of de wolven die zogezegd uit haar bekentenis kwamen. Allerlei dingen die verteld werden tijdens de tortuur. Die tekeningen worden geanimeerd door videokunstenaar Noura Marien. Tijdens de voorstelling worden de animaties op mijn lichaam geprojecteerd wanneer ik dans. Zo ontstaat er een duet tussen mij en de dansende beelden. Een soort bewegende tattoo. 

De choreografie vertrekt dus ook vanuit emoties? 

Zeker. In de tekeningen zie je het verhaal terugkomen. Met mijn lichaamstaal probeer ik te vatten wat Cathelyne gevoeld moet hebben tijdens die hele trip. Angst, pijn, woede, maar ook kracht. Ook al werd ze levend verbrand, ik wil haar niet neerzetten als slachtoffer maar als heldin. Zij is iemand die weerstand bood, en heeft daardoor iets in gang gezet. Dankzij haar werden geen andere vrouwen meer aangeklaagd. 

Je werkt ook samen met andere jonge makers? 

MANA is mijn eindproduct binnen de MakerSpace van I SOLISTI. Die geeft jonge makers ruimte om te experimenteren. Twee componisten schreven nieuwe muziek, voor klarinet en electronics. Die combinatie is op zich al vernieuwend. Ze past perfect bij de wisselwerking tussen visuals en dans. Alles ontstond tegelijk: muziek, animatie en beweging. Dat maakte het proces zo boeiend: we voeden elkaar.

Gaat het alleen over Cathelyne?

Haar verhaal is het vertrekpunt, maar de thematiek is veel breder. Daarom zijn mijn beelden en bewegingstaal ook eerder abstract. Het gaat over macht, over systemen die mensen verpletteren, een meerderheid tegen minderheden, over mensen die als ‘anders’ worden gezien. Wat met Cathelyne is gebeurd, gebeurt nog elke dag. We willen tonen dat je je daar ook tegen kan verzetten. Zelfs met iets kleins, of iets lichamelijks. 

Tekst: Cédric Raskin | Parlevink